Məhəmməd Məmmədov

Ümummilli Lider Heydər Əliyev:
“Ordubadı haqlı olaraq Azərbaycan torpağının incisi adlandırırlar. Ordubad bağlarının, şəlalələrinin, dağ göllərinin təkrarsız gözəlliyi ilə məşhurdur. Qədim arxitektura abidələri ilə zəngin olan Ordubad şəhərinin şöhrətini onun əməkçiləri özlərinin bugünkü işləri ilə daha da artırırlar”.
Qədim diyarda görüşlər //Kommunist qəzeti // 1980-ci il, 26 may

Xasiyyət – ağıl və düşüncəyə ehtiyac olmadan, nəfsi asanlıqla fəaliyyət göstərməyə məcbur edən fitri xüsusiyyətdir.

“Hikmət”in yeddi növü var: birinci, zəka; ikinci, dərk sürəti; üçüncü, zehin aydınlığı; dördüncü, öyrənmə asanlığı (diqqət); beşinci, ağıl gözəlliyi; altıncı, hafizə; yeddinci, hazırcavablıq.

Zəka ona deyilir ki, çoxlu hadisə və xüsusiyyətlər içərisindən ilk baxışda, dərhal, ani surətdə (şimşək sürəti ilə) özünə lazım olanı seçə, asanlıqla düzgün nəticə çıxara bilsin.

Dərk sürəti ona deyilir ki, nəfs yalnız öyrəniləsi şeylərə doğru yönəldilsin, mənimsəmədə “dayanmaq”, “duruxmaq” kimi “rəzilətlərə” ehtiyac qalmasın.

Zehin sürəti ona deyilir ki, nəfsin istedadı iztirab və təşviş keçirmədən, tərəddüdə yol vermədən istənilən məqsədə yönəldilmiş olsun.

Öyrənmə asanlığı (diqqət) ona deyilir ki, nəfs diqqəti nəzəri üzərində səyi artırsın, o, müxtəlif xatirələr, ümumiyyətlə, özünə aid olan məsələlərlə deyil, heç bir maneəyə baxmadan yalnız tələb edilən məsələyə yönəldilmiş olsun.

Ağıl gözəlliyi ona deyilir ki, istər mübahisə, istər tədqiqat, istərsə kəşfdə həqiqət necədirsə, həmin hədd və həmin kəmiyyətdə qorunub saxlanılsın, nə daxili ehtimala, nə də xarici təsirə yol verilməsin.

Hafizə ona deyilir ki, ağıl, təsəvvür, təfəkkür və ya təxəyyül vasitəsilə ümumiləşdirilib yığcamlaşdırılmış anlayışlar (surətlər) yaxşı mühafizə edilib, yaxşı yadda saxlanıla bilsin.

Hazırcavablıq ona deyilir ki, dərk edilmiş və yadda saxlanılmış anlayışlar istənilən vaxt asanlıqla xatırlanıb deyilə bilsin.

“Şücaət” cinsinə daxil olan növlərin miqdarı on birdir: birinci, nəfsin ağayanalığı, ikinci, qoçaqlıq, üçüncü, alicənablıq, dördüncü, mətanət, beşinci, helm, altıncı, nəfsin sakitliyi (təmkin), yeddinci, hünər, səkkizinci, dözümlülük, doqquzuncu, təvazökarlıq, onuncu, qeyrət, on birinci, riqqət.

Nəfsin ağayanalığı ona deyilir ki, nəfs var-yoxluğa, az-çoxluğa böyük əhəmiyyət verməyə, mülayim və qeyri-mülayim işləri yola verməyi bacara.

Qoçaqlıq ona deyilir ki, nəfs öz möhkəmliyi üzərində hakim olsun, qorxu vaxtı səbir və təmkinini mühafizə etsin, nizam-intizamsız hərəkətlərə yol verməsin.

Alicənablıq ona deyilir ki, nəfs bu dünyadakı şan-şöhrət, eyş və işrət kimi şeylərə aludə olmaya, onların varlığı ilə şadlanıb, yoxluğu ilə kədərlənməyə, hətta ölümdən də qorxmaya.

Mətanət ona deyilir ki, nəfsin bədbəxtlik, ələm, kədər və ağır günlərə dözmək müqaviməti sarsılmaz ola, belə vəziyyət yarandıqda məğlubiyyətə uğramaya.

Helm ona deyilir ki, nəfsdə həlimlik olsun, qəzəb onu tez yerindən oynada bilməsin, xoşuna gəlməyən bir hadisə baş verəndə özündən çıxıb fitnə qoparmasın.

Məhəmməd Məmmədov

Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

1957-ci i avqustun 18-də Ordubad rayonunun Dəstə kəndində anadan olub
1963-1973-cü illərdə Ordubad rayonunun Dəstə kənd orta məktəbində oxuyub
1973-1978-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb
1983-1986-cı illərdə ADU-nun əyani aspirantı olub
1987-ci ildə gənc mütəxəssis kimi ADU-da müəllim saxlanılıb
1988-1993-cü illərdə filologiya fakültəsinin müəllim həmkarlar təşkilatının sədri olub
1993-1998-ci illərdə filologiya fakültəsi Elmi şurasının elmi katibi olub
1999-2000-ci illərdə filologiya fakültəsinin tədris işləri üzrə dekan müavini olub
2001-ci ildə filologiya fakültəsinin dekan əvəzi olub
Ailəlidir
TƏHSİLİ VƏ ELMİ DƏRƏCƏ VƏ ELMİ ADLARI
1978-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ixtisasını bitirib
ƏMƏK FƏALİYYƏTİ
1978-1983, Dəstə kənd orta məktəbində müəllim
1983-1986, aspirant, Azərbaycan dili və ədəbiyyatının tədrisinin metodikası kafedrası, Filologiya fakültəsi, BDU
1987-1993, müəllim, Azərbaycan dili və ədəbiyyatının tədrisini metodikası kafedrası, Filologiya fakültəsi, BDU
1994-2007 baş müəllim, Ümumi dilçilik kafedrası, Filologiya fakültəsi, BDU
2008-2009, dosent əvəzi, Ümumi dilçilik kafedrası, Filologia fakültəsi, BDU
Apardığı dəslər: Dilçiliyə giriş, Ümum idilçilik
Dilçilik tarixi, Müqayisəli tarixi və tipolojii dilçilik
30 elmi məqələnin nüəllifi, 1 neçə proqram və metodik göstərişin tərtibçisidir
TƏDQİQAT SAHƏSİ
Dil nəzəriyyəsi, Müqayisəli-tipoloji dilçilik. Müqayisəli-tarixi dilçilik
RESPUBLİKA VƏ BEYNƏLXALQ SEMİNAR, SİMPOZİUM VƏ KONFRANSLARDA İŞTİRAKI
1985, Bakı, Azərbaycan; Morfologiyanın tədrisində söz yaradıcılığının mövqeyi. Elmi konfrans
1986, Bakı, Azərbaycan; Azərbaycan Pedaqoji Universiteti. Elmi konfrans
2008, Azərbaycan filologiyasının aktual problemləri.H.Əliyevin anadan olmasının 85 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi-nəzəri konfrans
SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
2003, Sözün morfoloji quruluşu
2003, Dil tipləri
2004, Türk dil tipi
2005, Sözün morfoloji inkişafı
2006, Morfem dil vahidi kimi
2007, Dillərin mofoloji təsnifi
2008, Sinkretik köklər
2009, Linqvistik tipologiya